ಕರ್ನಾಟಕದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಹೆಸರು
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕವೂ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿತು. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇವರನ್ನು ಕೇವಲ ಹೋರಾಟಗಾರರೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸುವುದು ಸಮರ್ಪಕವಲ್ಲ, ಅವರು ಈ ಮಣ್ಣಿನ ಗತಿಕತಿಗೆ ದಿಕ್ಕು ನೀಡಿದ ಪ್ರಭಾವಿ ನಾಯಕರು. ಭಾರತವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನೇ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಹೆಸರುಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಶೌರ್ಯವನ್ನು ವಿವರಣೆಗೊಳಿಸುತ್ತೇವೆ.
ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿಚೆನ್ನಮ್ಮ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಮೊದಲ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿಚೆನ್ನಮ್ಮ ಅವರು ಮಹಿಳಾ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದ್ದಾರೆ. 1824ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದ ಅವರು ಭಾರತದ ಪ್ರಥಮ ಮಹಿಳಾ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಿತ್ತೂರು ಸಂಸ್ಥಾನವನ್ನು ಇಂಗ್ಲಿಷರು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಅವರು ಅದಕ್ಕೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ತನ್ನ ರಾಣಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇಡೀ ಪ್ರಜೆಗಳ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಅವರು ಕಣಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದ್ದರು. ಇವರ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯ ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಥದತ್ತ ದೂಡಿತು.
ರಾಣಿ ಅಭಕ್ಕಾದೇವಿ
ರಾಣಿ ಅಭಕ್ಕಾದೇವಿ ಕೂಡಾ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೆರೆದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ತುಳುನಾಡಿನ ಧೀರ ರಾಣಿ 16ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದವರು. ಅವರ ಚಾತುರ್ಯ, ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ತಂತ್ರಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ಅವರ ಆಡಳಿತ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಶಕ್ತಿಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಏರಿಳಿತವನ್ನು ತಂದಾಗ, ರಾಣಿ ಅಭಕ್ಕಾ ಅವರು ನಿಷ್ಕಂಠಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿರೋಧಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಅವರು ನಿಜವಾದ ದೇಶಭಕ್ತೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾದರು.
ಬಳಿಕದ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಹೋರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಸಿದ್ದಗಂಗಾ ಶ್ರೀ ಶಿವಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಕೂಡ ನೇರವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟಕ್ಕಿಳಿದಿಲ್ಲವಾದರೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜನಜಾಗೃತಿಯಿಂದ ದೇಶದ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಶ್ರಮಿಸಿದವರು. ಅವರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಿ, ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರಲು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ದುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೇವೆ ಕೂಡ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿತ್ತು.
1905ರ ನಂತರದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಲವಾರು ಮಂದಿ ನಾಯಕರು ಬೆಳಗಿದರು. ಸಿದ್ಧಪ್ಪ, ಹನುಮಂತಯ್ಯ, ತಂಗಡಗಿ ಹನುಮಂತಪ್ಪ, ಬಾಸವಣ್ಣ ಹಾಗೂ ಅಜ್ಜಂಪುರ ಶಿವಪ್ಪ ಎಂತಹ ನಾಯಕರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸಿ, ಜೈಲುವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದವರು. ಈ ನಾಯಕರು ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ, ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿ ಹಾಗೂ ಉಪ್ಪು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಇವರ ಸಂಘಟನೆಯಿಂದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟದ ಚೇತನ ಎದ್ದಿತು.
ಅಲೂರ ವೆಂಕಟರಾಯರು
ಮೈಸೂರಿನ ದಿ. ಅಲೂರ ವೆಂಕಟರಾಯರು ಈ ಹೋರಾಟದ ಪೈಕಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಹೆಸರು. ಅವರು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದವರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ನಾಡು, ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿತ್ವ ಜಾಗೃತಿಗೊಳಿಸಲು ಅಲೂರವರು ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಶ್ರಮಿಸಿದರು. ಅವರ ಬರಹಗಳು ದೇಶಭಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋಡಿಕೊಂಡುವು, ಜನಮನದಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಯ ತೀವ್ರತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದವು.
ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ 1942ರ ಭಾರತ ಬಿಡೋ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಮುನಿಸ್ವಾಮಿ, ಕೆಂ.ಶಿವರಾಮನ್, ಟಿ. ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ, ಗಂಗಾಧರ ಪಾಟೀಲ ಮುಂತಾದವರು ಭಾಗವಹಿಸಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಧಿಕ್ಕಾರ ಘೋಷಿಸಿದರು. ಈ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಹಲವರು ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗಿದರು. ಈ ಹೋರಾಟವು ಕನ್ನಡನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜನಾಂದೋಲನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಜನತೆ ಸೇರಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ತೀವ್ರ ಒತ್ತಾಸೆಯಿಟ್ಟರು.
ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ
ಧಾರವಾಡದ ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಅನುಪಮವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೈನಿಕರಾಗಿದ್ದರೂ ತಂತ್ರಜ್ಞತೆ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದ ಮೂಲಕ ಬ್ರಿಟಿಷರ ದಮನದ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟದ ನಾಯಕನಾಗಿ ಬೆಳಗಿದರು. ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಸೇನಾಪತಿಯಾಗಿ ಅವರು ಹಲವಾರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಬ್ಲಾಕ್ ವಾರೆಂಟ್‌ಹೊಂದಿದ ನಂತರವೂ ಅವರು ಹೋರಾಟ ನಿಲ್ಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ 1831ರಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ನೇಣಿಗೆ ಹಾಕಿದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಧೈರ್ಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರಜಾ ಪ್ರೀತಿ ಇಂದಿಗೂ ಜನಮನದಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಲವಾರು ಜಿಲ್ಲೆಯವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ದಂಡೆಲಿ, ಸಿರಸಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪುತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ, ವಿಜಯಪುರ, ಗದಗ, ಬಾಗಲಕೋಟೆ, ಮಂಡ್ಯ, ಚಾಮರಾಜನಗರ ಇತ್ಯಾದಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕಿಗಾಗಿ, ತಮ್ಮ ನಾಡಿಗಾಗಿ ಎದ್ದಿದ್ದರು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಹೋರಾಟಗಳು ಸಣ್ಣಸಣ್ಣದಾಗಿದ್ದರೂ ಒಟ್ಟಾರೆ ದೇಶವನ್ನೇ ತತ್ತರಿಸುವಂತಹ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದವು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಕರ್ನಾಟಕದ ನಾಯಕರು ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ, ಭಾಷಾ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕಾಗಿ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಉಳಿವಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದವರು. ಅವರ ತ್ಯಾಗ, ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಠೆ ಇಂದು ನಾವು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನೆಲೆಗಾಗಿ ಅವಿಭಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಇಂತಹ ನಾಯಕರ ಹೆಸರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವುದು ಕೇವಲ ಇತಿಹಾಸ ಓದುವದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲ. ಅವರ ಜೀವನ, ತತ್ವ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಿಂದ ನಾವು ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಸಮಾಜದ ನವಿರಾದ ಭಾರತ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕೈಜೋಡಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.